Đau hậu môn là triệu chứng mà bất cứ ai cũng có thể gặp phải ít nhất 1 lần trong đời. Tuy nhiên, đa số người gặp phải triệu chứng này đều dấu diếm, không dám chia sẻ vì vị trí đau hơi nhạy cảm. Thế nhưng, nếu tình trạng hậu môn do bệnh lý như: trĩ, rò hậu môn, viêm hậu môn, lậu, ung thư... thì cần được chia sẻ, thăm khám càng sớm càng tốt.
Nguyên nhân đau hậu môn là bị bệnh gì?
Hậu môn là bộ phận quan trọng và nhạy cảm và có nhiều dây thần kinh cảm giác. Đau hậu môn là khi bạn bị đau ở trong và xung quanh hậu môn, trực tràng. Tình trạng này khá phổ biến, thường gặp và đa số là lành tính nhưng cũng có thể là triệu chứng nghiêm trọng cần được thăm khám sớm các bệnh ở hậu môn – trực tràng.
Những cơn đau ở hậu môn có thể xuất hiện trước hoặc sau khi đi đại tiện, đau hậu môn sau sinh mổ, đau hậu môn khi có kinh, đau hậu môn khi ngồi lâu... Tùy từng vị trí và triệu chứng kèm theo mà nguyên nhân cũng như cách điều trị sẽ không giống nhau.
Các nguyên nhân gây đau hậu môn thường gặp như:
- Chấn thương: do những tác động, va đập mạnh ở vùng hậu môn, mông hoặc các vùng lân cận xung quanh khu vực này làm tổn thương dây thần kinh ở hậu môn. Lực mạnh tác động lên bề mặt hậu môn sẽ làm tổn thương niêm mạc da hoặc xương hậu môn.
- Bệnh trĩ: Đây là căn bệnh phổ biến khi các tĩnh mạch ở hậu môn bị sưng và giãn quá mức do áp lực gây nên. Bệnh trĩ thường khiến hậu môn bị đau khi ngồi xuống hoặc bê nặng và thường kèm theo triệu chứng chảy máu khi đi đại tiện, có các khối u xung quanh hậu môn, chảy dịch...
- Áp xe hậu môn: Nguyên nhân gây áp xe hậu môn là do nhiễm trùng tuyến hậu môn bị tắc. Nếu để lâu các chất thải, vi khuẩn tích tụ và hình thành nên những ổ áp xe và gây đau đớn nhất là khi ngồi hoặc khi có va chạm, sưng đau xung quanh hậu môn, sốt...
- Viêm hậu môn: Là tình trạng niêm mạc hậu môn bị viêm thường là do tiêu chảy, táo bón hoặc dùng sức quá mạnh mỗi lần đi đại tiện. Người bệnh sẽ thấy đau ở hậu môn, chảy máu dính trên giấy vệ sinh.
- Nứt kẽ hậu môn: Vùng niêm mạc da hoặc mô mềm hậu môn bị rách, tổn thương do táo bón, tiêu chảy hoặc căng thẳng khi đi đại tiện. Người bệnh sẽ thấy đau đột ngột trong hoặc xung quanh hậu môn, chảy máu hậu môn, đau hàng giờ sau khi đại tiện...
- Lậu: Đây là bệnh chủ yếu do quan hệ tình dục không an toàn, các triệu chứng có thể không rõ ràng nhưng nếu bị nhiễm trùng hậu môn do lậu thì cũng sẽ khiến hậu môn đau. Ngoài ra người bệnh còn thấy đau, chảy máu, tiết dịch, tiểu buốt, tiểu rắt...
- Rò hậu môn: Là một dạng biến chứng của áp xe hậu môn do nhiễm trùng tuyến hậu môn. Người bệnh sẽ thấy chảy máu, chảy mủ, dịch có mùi hôi khó chịu...
- Viêm ruột: Đau hậu môn rất có thể là dấu hiệu bệnh viêm ruột, ngoài ra người bệnh sẽ thấy mệt mỏi, giảm cân, chán ăn, chảy máu ở trực tràng, đau rát khi đi ngoài.
- Ung thư hậu môn: Mặc dù nguyên nhân này hiếm gặp nhưng cũng cần đề phòng và thường là do virus HPV tấn công. Người bệnh sẽ thấy hậu môn bị sưng nề, tiết dịch, giảm cân bất thường, thay đổi thói quen đi đại tiện.
Tình trạng đau hậu môn khác nhau tùy thuộc vào triệu chứng cũng như nguyên nhân gây bệnh. Tốt nhất khi thấy triệu chứng này bạn nên sớm thăm khám các bác sĩ chuyên khoa hậu môn – trực tràng để được chẩn đoán chính xác.
Đau hậu môn khi nào cần khám bác sĩ
Tình trạng đau hậu môn có thể tiến triển từ nặng đến nhẹ theo thời gian. Vị trí đau hậu môn có thể ở hậu môn, trong ống hậu môn hoặc xung quanh hậu môn. Mặc dù đa số tình trạng này đều lành tính nhưng nếu ảnh hưởng đến dây thần kinh quanh hậu môn thì nên khám các bác sĩ sớm.
- Đau hậu môn lâu ngày cơn đau kéo dài và không biến mất trong vòng 24 đến 48 giờ
- Đau hậu môn và bụng dưới trong thời gian dài
- Sốt cao, mệt mỏi, có thể tiết ra dịch nhầy hoặc tiết ra mủ
- Tần suất các cơn đau diễn ra liên tục ảnh hưởng rất lớn đến việc sinh hoạt, đi đứng hoặc ngồi
- Chảy máu trong hoặc sau khi đại tiện, có thể chảy máu ở hậu môn hoặc trực tràng.
- Có dấu hiệu bị mất nước, mệt mỏi.
- Ở hậu môn có xuất hiện 1 cục u nhỏ
- Đi đại tiện ra mủ, có kèm theo nhầy màu vàng hoặc chảy máu
Nếu thấy các triệu chứng này hoặc các bất thường khác có thể không được đề cập trong bài viết dưới đây, bạn nên sớm thăm khám hoặc tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Đau rát hậu môn và cách chữa hiệu quả
Như đã nêu ở phần trên, đau hậu môn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, mỗi nguyên nhân lại có cách chữa khác do đó bạn cần xác định chính xác nguyên nhân gây nên triệu chứng này rồi mới tiến hành điều trị.
Việc chữa trị đau hậu môn cũng cần được chẩn đoán bằng cách khám trực tràng để chẩn đoán hội chứng nâng cơ hậu môn, kiểu tra hậu môn xem có trĩ không, chụp XQ, nội soi hậu môn – trực tràng, chụp MRI nếu thấy khối u bất thường.
Tùy thuộc từng nguyên nhân mà các bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả. Hiện nay các phương pháp điều trị đau rát ở hậu môn phổ biến là:
Điều trị nội khoa: Dùng thuốc kết hợp với thay đổi thói quen sinh hoạt mỗi ngày. Các bác sĩ sẽ xem xét nguyên nhân để đưa ra loại thuốc phù hợp, các loại thuốc phổ biến là kháng sinh, kháng viêm, thuốc chống táo bón, thuốc bôi hậu môn...
Điều trị ngoại khoa: Áp dụng với những trường hợp bị trĩ nặng, rò hậu môn, ung thư hậu môn... Bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng để chỉ định phương pháp phẫu thuật phù hợp. Hiện nay để phẫu thuật các bệnh lý hậu môn thường được sử dụng kỹ thuật xâm lấn tối thiểu HCPT. Đây là phương pháp hiệu quả, ít đau đớn, ít xâm lấn, nhanh chóng hồi phục, hạn chế biến chứng
Bên cạnh việc điều trị theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh cũng có thể giảm thiểu những cơn đau hậu môn bằng cách xây dựng chế độ sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng phù hợp.
Đau hậu môn nên làm gì?
Bên cạnh việc điều trị đau hậu môn càng sớm càng tốt, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp khắc phục tạm thời triệu chứng này bằng cách:
- Ngâm hậu môn trong nước ấm mỗi ngày từ 2 đến 3 lần, mỗi lần khoảng 15 phút có thể pha thêm muối để sát trùng nhẹ
- Chườm đá lạnh qua lớp khăn mềm ngày 3 lần để giảm đau rát hậu môn
- Dùng một số loại kem bôi, thuốc mỡ không cần kê đơn hoặc các loại thuốc giảm đau
- Dùng một số loại thuốc làm mềm phân, bổ sung chất xơ để giảm đau rát khi đi đại tiện.
- Nên mặc quần áo rộng rãi, thoải mái ngăn kích ứng hậu môn
- Thay vì dùng giấy vệ sinh có thể rửa hậu môn bằng nước lạnh hoặc nước ấm sau mỗi lần đi đại tiện.
- Nếu tham gia những môn thể thao, đạp xe hoặc cưỡi ngựa nên có đồ bảo hộ
- Sau mỗi giờ làm việc nên đứng lên vận động, đi lại khoảng 10 phút sẽ làm giảm áp lực lên hậu môn và các dây thần kinh hậu môn
- Không nên căng thẳng mỗi lần đi đại tiện, tập thói quen đi đại tiện vào 1 khung giờ nhất định và không nên ngồi đại tiện quá lâu.
Đau hậu môn nên ăn gì?
Chế độ dinh dưỡng cũng là một trong những yếu tố quan trọng, quyết định đến tình trạng bệnh ở hậu môn. Bạn nên xây dựng chế độ dinh dưỡng cân đối bằng cách:
- Ăn nhiều các loại rau xanh, trái cây, ngũ cốc để tăng cường chất xơ cho cơ thể
- Uống nhiều nước mỗi ngày, tối thiểu nên uống từ 1,5 đến 2l nước, có thể uống nước ép hoa quả, sinh tố, các loại nước trái cây
- Không nên ăn những loại đồ ăn chế biến sẵn, đồ ăn có chứa nhiều chất béo từ động vật
- Không nên sử dụng chất kích thích, đồ uống có gas
- Không nên ăn nhiều đồ ăn cay nóng
Đau rát hậu môn là triệu chứng cảnh báo nhiều bệnh khác nhau có thể nguy hiểm hoặc không. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ được khắc phục hiệu quả nếu người bệnh thăm khám ngay khi có dấu hiệu bất thường. Liên hệ các bác sĩ, chuyên khoa hậu môn trực tràng uy tín để được giải đáp, tư vấn miễn phí qua số điện thoại: 0243.9656.999
